به گزارش روز چهارشنبه گروه فرهنگی ایرنا، هوش مصنوعی در حال دگرگون‌ ساختن روند شناسایی محوطه‌های باستانی است و نمونه بارز آن در آمریکای جنوبی دیده می‌شود. در حالی که تحلیل سنتی تصاویر از نظر زمانی پرهزینه و کند است، فناوری‌های نوین هوش مصنوعی می‌توانند در مدت‌زمانی کوتاه، داده‌های گسترده‌ای را پردازش کنند.
پلتفرم آنلاین ژئوپچ «GeoPACHA»، یکی از پروژه‌های پیشرو در این زمینه، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و هوایی با وضوح بالا، مناطق گسترده‌ای از رشته‌کوه آند را مورد بررسی قرار داده است. در مرحله نخست که بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ انجام شد، پژوهشگران با بررسی دستی تصاویر، بقایای باستانی مشخصی را ثبت کردند. اما با راه‌اندازی مدل هوش مصنوعی «DeepAndes» و نسخه پیشرفته‌تر آن «DeepAndesArch»، روند شناسایی با دقت و سرعت بیشتری ادامه یافت. به گفته استیون ورنک، از دانشگاه وندربیلت آمریکا، این مدل تاکنون در کمتر از پنج درصد از محدوده پروژه، بیش از یک میلیون محوطه باستانی را شناسایی کرده است.
در پرو نیز پژوهشگران دانشگاه یاماگاتا ژاپن با کمک هوش مصنوعی توانسته‌اند تعداد قابل توجهی از نقوش صحرایی (ژئوگلیف) تمدن نازکا را کشف کنند. از زمان آغاز این پژوهش در سال ۲۰۰۶، تاکنون بیش از ۳۰۰ نقوش صحرایی تازه شناسایی شده که نیمی از آن‌ها با استفاده از هوش مصنوعی و در مدت‌زمانی بسیار کمتر صورت گرفته است.
با وجود پیشرفت‌های چشمگیر، کارشناسان تأکید دارند که نتایج حاصل از بررسی‌های هوش مصنوعی نیازمند بررسی میدانی و قضاوت تخصصی است. ورنک می‌گوید: هوش مصنوعی می‌تواند کار شناسایی اولیه را انجام دهد، اما همچنان برای پالایش داده‌ها و تشخیص خطاها به نیروی انسانی نیاز است.
در فاز بعدی پروژه ژئوپچ «GeoPACHA» قرار است مدل‌های یادگیری‌ ماشین با داده‌های بررسی‌شده توسط باستان‌شناسان به‌روزرسانی و در گستره‌ای معادل با وسعت تاریخی امپراتوری اینکا دوباره اجرا شوند. پژوهشگران معتقدند که هوش مصنوعی در آینده نقشی محوری در درک بهتر و دقیق‌تر از گذشته بشر ایفا خواهد کرد.