لرد کرزن يکي از سياستمداران کهنه کار انگليسي مدت ها به عنوان نايب السلطنه هند و بعد وزير امور خارجه انگليس انجام وظيفه نمود.وي يکي از کساني بود که در خصوص خليج فارس و تبديل آن به يک درياي انگليسي تعصب بسيار شديدي داشت و اقدامات بسياري را براي جلوگيري از نفوذ ايران و روسيه در خليج فارس انجام داد وي دو مرتبه به ايران و خليج فارس مسافرت نمود و اطلاعات بسياري را در خصوص نواحي جنوبي و جزاير و بنادر ايران جمع آوري نمود و در سال 1903 م يک مسافرت گسترده اي با ده ها کشتي و ناو جنگي به خليج فارس انجام داد که بسياري از حکمرانان محلي و شيوخ مناطق جنوبي خليج فارس براي اظهار ادب و اعلام تابعيت وارد کشتي وي شدند و بر تحت الحمايگي خود صحه گذاشتند اما علاء الدوله فرمانرواي فارس حاضر به ورود به کشتي کرزن نگرديد و به بهانه دور بودن بندر عباس به ملاقات وي نرفت. سياست هاي مختلف کرزن در خليج فارس و هدف اصلي وي دخالت در امور ايران و نظارت بر خليج فارس و حفظ هندوستان و جلوگيري از فعاليت ها و به دست-آوردن پايگاه در بنادر و جزاير خليج فارس توسط رقباي اروپايي بود سياست هاي کرزن در خليج فارس و نقشي که ايرانيان ايفا کردند باعث دو نتيجه مهم شد يکي اين که چون علاءالدوله به حضور وي نرفت وي در صدد بر آمد با نزديک شدن به روس ها و براي جلوگيري از نفوذ روسيه در خليج فارس طرح تجزيه ايران را به مناطق تحت نفوذ که در قرارداد 1907م عملي شد را اجرا کند نتيجه ديگر آن بود که او از ورود و نزديک شدن روس ها به خليج فارس جلوگيري نمود، چه بسا که اگر روس ها از طريق قهر و غلبه و تصرف به آب هاي گرم جنوب مي رسيدند راندن آنان توسط ايرانيان کاري دشوار مي گرديد. روش تحقيق در اين مطالعه تاريخي با استناد به منابع معتبر اسنادي و کتابخانه اي است.
كليد واژه: لرد کرزن، ايران، خليج فارس، روسيه
این مقاله برگرفته از فصلنامه مطالعات فرهنگی و سیاسی خلیج فارس به صاحب امتیازی مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران می باشد.